آقازادگان صدر اسلام

آقازادگان صدر اسلام از لحظه لحظه ی روزهای مسئولیت من و شما سؤال خواهد شد. از همه سؤال

خواهد شد؛ منتها آن كسی كه بار سنگینی بر دوشش نیست، مثل آن كسی است كه مال زیادی ندارد؛

از او حساب بخواهند، سرانگشتی یك چند قلم بیان خواهد كرد، خلاص خواهد شد. آن كسی كه ماِل

زیاد دارد، اندوخته ای دارد، رشته های گوناگون درآمدی دارد، طبعاً اگر از او حساب بخواهند، با یك كلمه

و دو كلمه، این حساب تمام نمی شود. اگر طرف حساب، دقیق باشد و بخواهد مو را از ماست بكشد

و بخواهد سختگیری كند، بخواهد با عدالت رفتار كند، طبعاً خیلی مشكل خواهد شد؛ قدم به قدم این

را بایست جواب داد: این پول را از اینجا به دست آوردیم، اینجا خرج كردیم، به این دلیل به دست آوردیم،

به این دلیل خرج كردیم. مسئولیت

هم همین جور است. َّه شماها علی الظاهر افراد مالدار و پولدار و ثروتمندی نیستید حالا الحمدلله َّه

كه نباشید- لیكن سنگینی مسئولیت شما از سنگینی آن مال -ان شاءالله بیشتر است. از ما سؤال

می كنند: در فلان قضیه، شما مسئولیت تان چه بود؟ جزئیات مسئولیت را باید بدانید. اگر ندانیم،

سؤال می كنند كه چرا نمی دانستی مسئولیتت این است؟ چطور غفلت كردی؟ وقتی كه بدانیم،

می گویند حالا این مسئولیت را چطور ادا كردید؟ طول می كشد تا شرح بدهیم، تا بیان كنیم، تا عذر

بیاوریم. و همه بدهكاریم. همه ی بشریت، همه ی خلق عالم، در مقابل محاسبه ی الهی بدهكارند.

هیچ كس نمی تواند بگوید من میزان اعمالم به قدر كفاف پاسخگوست؛ انبیاء هم نمی توانند بگویند؛

لذا استغفار می كنند. انبیاء و اولیاء هم

تا لحظه ی آخر استغفار می كنند، طلب مغفرت می كنند. امام سجاد در دعا می فرماید: «و عدلك

مهلكی»؛ عدالت تو، پدر من را در می آورد. لذا عرض می كنیم: «عاِملنا بفضلك». اگر بحث عدالت

پیش بیاید و بخواهند مو را از ماست بكشند، و اگر در كارهایمان دقت كنیم، واویلاست. باید از خدای

متعال فضل او را بخواهیم، اغماض او را بخواهیم، گذشت او را بخواهیم. البته یك حرف هست كه آن

را می شود در پیشگاه خدای متعال عرضه كرد؛ و آن این است كه من به قدر تواِن خودم تلاش كردم.

اگر بتوانیم این را بگوئیم، خوب است. به قدری كه می فهمیدم، به قدری كه می توانستم و می دانستم،

تلاش كردم؛ دیگر حالا كم و زیاد و

نقص و مشكل و كمبود و اینهایش را عفو كن؛ اینجوری می شود.